INNOWACJA PEDAGOGICZNA
„EDUKACJA PRZEZ SZACHY”
W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ
Innowacja jest wdrażana od września 2017 roku przez Marię Rams w klasie I c. Zajęcia w takiej formie mogą odbywać się dzięki akceptacji Kuratorium Oświaty, władz samorządowych i przygotowaniu metodycznym przez Polski Związek Szachowy.
Celem projektu Polskiego Związku Szachowego jest zwiększenie umiejętności matematycznych polskich uczniów. „Edukacja przez szachy” pozwala w nowy, ciekawy sposób rozwijać umiejętności uczniów i przyswajać treści zawarte w Nowej Podstawie Programowej.
Założenia organizacyjne:
- dwuletnia nauka gry w szachy,
- realizacja 1 godziny tygodniowo jako zajęć obowiązkowych,
- uwzględnienie zajęć w okresowej i rocznej ocenie,
- udział w ewaluacji projektu,
- nauczyciel realizujący innowację, planuje współpracę z Małopolskim Związkiem Szachowym, który zapewnia wsparcie dla szkół w organizacji turniejów dla uczestników projektu „Szachy w szkole” (w drugim roku realizacji)
Korzyści płynące z nauki gry w szachy:
„Nauczcie dzieci grać w szachy,
a o ich przyszłość możecie być spokojni.”
Paul Morphy
Korzyści płynące z nauczania gry w szachy na różnych etapach edukacyjnych docenia także Unia Europejska. W wydanym 15.03.2012 Oświadczeniu Pisemnym Parlamentu Europejskiego w sprawie wprowadzenia do systemów oświaty w Unii Europejskiej programu „Szachy w szkole” (0050/2011) czytamy między innymi „szachy są grą dostępną dla dzieci z każdej grupy społecznej, mogą przyczyniać się do osiągnięcia spójności społecznej i realizacji celów politycznych takich jak integracja społeczna, zwalczanie dyskryminacji, zmniejszenie wskaźnika przestępczości czy nawet walka z różnymi rodzajami uzależnień (…), bez względu na wiek dziecka szachy mogą poprawić jego koncentrację, zwiększyć cierpliwość i wytrwałość, a także rozwinąć zmysł twórczy, intuicję, pamięć oraz umiejętności analitycznego myślenia i podejmowania decyzji; mając na uwadze, że gra w szachy uczy też determinacji, motywacji i sportowego zachowania…”.
Wpływ szachów na ogólny rozwój intelektualny dzieci i młodzieży:
- królewska gra rozwija i ćwiczy wyobraźnię przestrzenną dziecka, poprawia koordynację ruchów;
- szachy to żywa lekcja geometrii, powiększa objętość pamięci wzrokowej;
- gra w szachy uczy logicznego myślenia według torów przyczynowo-skutkowych, analizowania sytuacji i wyciągania wniosków.
Wpływ szachów na psychikę oraz kształtowanie osobowości dzieci:
- dyscyplina ta rozwija takie cechy jak opanowanie, koncentracja, determinacja, cierpliwość, wytrwałość, odwaga, wyobraźnia;
- uczy radzenia sobie ze stresem, skutecznego działania pod presją, nie poddawania się nawet w najtrudniejszej sytuacji;
- trening szachowy kształtuje wolę walki i zwycięstwa, co jest szczególnie ważne dla dzieci, które np. ze względów zdrowotnych nie mogą uprawiać innych dyscyplin sportu;
- gra w szachy uczy zdrowej rywalizacji, postępowania według zasad fair play i szacunku wobec przeciwnika;
- młody szachista uczy się nawiązywania i utrzymywania dobrych, przyjacielskich kontaktów z ludźmi;
- szachy uczą dziecko odpowiedzialności, ponoszenia konsekwencji własnych decyzji;
- szachy są również grą, rozrywką, świetną zabawą i mogą stać się dla naszych uczniów pasją i sposobem na życie.
Spodziewane efekty:
dla szkoły:
- wzbogacenie oferty edukacyjnej szkoły dla uczniów I etapu edukacyjnego;
- budowanie pozytywnego wizerunku szkoły wśród dzieci i rodziców;
- wzbogacenie tradycyjnych środków i metod dydaktycznych;
- forma promocji szkoły;
dla uczniów:
- poznanie gry w szachy;
- wzrost umiejętności logicznego myślenia;
- wykorzystanie umiejętności gry w szachy do wykonywania operacji matematycznych;
- wzrost umiejętności radzenia sobie w sytuacjach problemowych;
- stosowanie zasady „fair play.
Przeprowadzone badania w Stanach Zjednoczonych pokazały niezwykle pozytywny wpływ „królewskiej gry” nie tylko na rozwój intelektualny dzieci i młodzieży, ale także społeczny, psychiczny i ogólny. Twórca teorii inteligencji wielorakich, jednej z najpopularniejszych teorii psychologiczno-edukacyjnych naszych czasów amerykański profesor Howard Gardner, właśnie przy pomocy szachów ilustruje możliwości rozwoju dwóch z dziewięciu rodzajów inteligencji człowieka ( logiczno-matematyczna i przestrzenna).